Chuyên gia nêu 3 giải pháp căn cơ để nhà ở xã hội bứt tốc

Phát triển quỹ đất độc lập; bổ sung nguồn vốn và đẩy mạnh các dự án nhà ở xã hội bằng vốn đầu tư công là những giải pháp kỳ vọng tăng nguồn cung thời gian tới.

Việc phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) hiện không còn là mục tiêu đơn lẻ, nhiệm vụ độc lập của cơ quan nào, mà đang là nhiệm vụ chính trị quan trọng.

Theo đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH, mục tiêu trong giai đoạn 2021-2025 cần hoàn thành khoảng 428.000 căn.

Để đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người dân, năm 2024, Chính phủ giao mục tiêu cả nước hoàn thành 130.000 căn NƠXH. Tuy nhiên, tại báo cáo tổng kết công tác năm 2024, Bộ Xây dựng cho biết cả nước không hoàn thành chỉ tiêu trên, chỉ đạt 21.000 căn NƠXH, tương ứng hơn 16% kế hoạch.

Ở thời điểm hiện tại, dù chính sách phát triển NƠXH đã có những thay đổi lớn, song việc tiếp cận quỹ đất và nguồn vốn của địa phương vẫn chưa có nhiều chuyển biến đáng kể cũng như cần thêm thời gian để điều chỉnh.

Luật sư Phạm Thanh Tuấn – Chuyên gia pháp lý bất động sản – cho rằng, về quỹ đất, Luật Nhà ở 2023 yêu cầu địa phương phải bố trí quỹ đất phát triển NƠXH theo kế hoạch phát triển nhà ở.

Tuy nhiên, thực tế nhiều địa phương vẫn đang trông chờ vào quỹ đất 20% bắt buộc trong các quỹ đất phát triển nhà ở thương mại, thay vì phát triển độc lập quỹ đất riêng. Việc tạo lập quỹ đất riêng cần có lộ trình và không thể giải quyết ngay khi luật vừa có hiệu lực.

Trong khi đó, về nguồn vốn, hiện cả chủ đầu tư và người mua NƠXH đều phụ thuộc vào gói tín dụng 120.000 tỉ đồng, song đây không phải gói hỗ trợ từ ngân sách nhà nước mà dựa trên nguồn vốn của các ngân hàng thương mại.

Mức lãi suất cho vay cũng chỉ thấp hơn khoảng 1,5 – 2%/năm so với lãi suất vay thông thường, chưa thực sự trợ lực cho chủ đầu tư và người mua.

Theo luật sư Tuấn, khi kết hợp với biên lợi nhuận mỏng (không quá 10% tổng mức đầu tư) và thủ tục pháp lý còn nhiều phức tạp, việc tiếp cận nguồn vốn ưu đãi này càng trở nên khó khăn.

Vị chuyên gia này kỳ vọng, để bứt tốc về loại hình NƠXH, trong thời gian tới đây cần (1) tập trung phát phát triển quỹ đất độc lập, (2) bổ sung nguồn vốn đầu tư vào loại hình NƠXH; đồng thời (3) việc đẩy mạnh các dự án bằng vốn đầu tư công cũng là giải pháp tốt, kỳ vọng giúp tăng nguồn cung nhà ở trong thời gian tới.

Ông Tuấn cho rằng, đến nay, việc phát triển NƠXH chủ yếu vẫn do các doanh nghiệp tư nhân thực hiện. Trong khi đó, nguồn vốn ngân sách nhà nước dành cho xây dựng NƠXH còn rất hạn chế.

Điển hình như ở Hà Nội, từ năm 2015 đến ngày 1.8.2024, chưa có dự án NƠXH nào được xây dựng bằng vốn ngân sách.

Vì vậy, đẩy mạnh các dự án NƠXH cho thuê sử dụng vốn đầu tư công sẽ góp phần gia tăng nguồn cung và thúc đẩy thị trường NƠXH phát triển bền vững trong tương lai.